РУБРИКАТОР
ЯДРИХИНСКАЙ ГЕОРГИЙ ОСИПОВИЧ
1906 с. Нам оройуонугар Хатыҥ Арыы нэһилиэгэр төрөөбүтэ. 1932 с. педтехникуму бүтэрэн учуутал үлэтин саҕалаабыта. Дойдутугар 4 сыл учууталынан үлэлээбитин кэннэ, Үөрэх Наркомун дьаһалынан Аллара Халыма оскуолатыгар директорынан анаммыта. 1939 с. төрөөбүт Намыгар кэлэн Партизан оскуолатыгар директорынан анаммыта.
1942 с. бэс ыйыгар армияҕа ыҥырыллыбыта. Соҕуруунҥу фронт 55-с мотомеханизированнай биригээдэтигэр пулеметчигынан сылдьыбыта. Кэлин самоходнай орудиены баһылыырга үөрэнэн, младшай лейтенант Георгий Ядрихинскай 1944 с. Ийэ дойдутун өстөөхтөртөн босхолоон, Польшаттан немецкэй талабырдьыттары үүрүүгэ кыттыбыта.
Г.И. Ядрихинскай кэнники Дальнай Восток 257-с армия танковай полкатыгар самоходнай орудие командирынан сылдьыбыта.
1946 с. демобилизацияламмыта. Польша «Крест Славы» уордьанынан, «Бойобуой үтүөлэрин иһин», «Сталинграды босхолуур иһин», «Кенигсбергы ылыы иһин», «Германияны кыайыы иһин» мэтээллэринэн наҕараадаламмыта.
Дойдутугар кэлэн эмиэ учууталынан, директорынан 1972 с. диэри үлэлээбитэ.
1979 с. өлбүтэ.
Из архива управления образования
ПРИКАЗ №95
По Намскому районо от 15/УШ—39 г.
Назначение учителей за 1939—40 уч. год по всем школам, классам и предметам следующее:
I Хомустахская неполная средняя школа
1. Ядрихинский Г.И. — директором, учителем Конституции СССР.
Врид.зав. РОНО
Винокуров
170
ПРИКАЗ №56
По Намскому районо от 25/Ү—42 г.
Ввиду ухода на военную службу РККА освобождаю с учительской работы следующих учителей:
4. Ядрихинского Георгия Иосифовича с 25/У1—42 г.
Предлагаю бухгалтеру произвести расчет зарплаты и отпускные.
Зав. РОНО Кондратьев А.А.
ПРИКАЗ №224
По Намскому районо от 5 октября 1946 г.
Тов. Ядрихинского Георгия Осиповича, демобилизованного из рядов РККА, назначить учителем IV класса Хатырыкской семилетней школы.
Приступить к работе с 9 октября 1946 г.
Зав. районо Кривогорницын В.В.
ҮЛЭ, СЭРИИ ВЕТЕРАНА
1927 сыллааҕы хараҥа күһүнү өйдүүбүн. Оччолорго аҕыйах, одоҥ-додоҥ саха балаҕаннардаах Куонда Кириэһигэр саамай көстүүлээх сири колокуонньалаах эргэ уонна саҥа таҥара дьиэлэрэ ылаллара. Пепеляев баандатын тобохторо, билиҥҥи Горнай оройуонун сирдэринэн саһан сылдьыбыттара.
Итинтэн көмүскэнэргэ уонна өстөөх уоран түһүүтүгэр харда биэрэргэ 70 киһилээх, үксэ обургу үөрэнэр ыччаттартан дружина тэриллибитэ. Начальнигынан Г.И. Попов анаммыта. Таҥара дьиэлэрин киэҥ олбуордарыгар баар элбэх киһи уҥуоҕар бандьыыттар түүн киирэн хорҕойоллоругар, итиэннэ уоту аһалларыгар табыгастаах этэ. Ол иһин дружина манна түүн ахсын харабыл туруорара.
Ити дружинаҕа биһигини кытта үөрэнэр Дьөгүөрүскэ сылдьыбыта. Кини биһигиннээҕэр арыый саастаах этэ, ол гынан баран, хатыҥыра. Элбэх саҥалаах, кэлбит-барбыт хамсаныылаах уол дружина поһугар турбутун киэн туттан кэпсиирэ. Село иһигэр нэһилиэнньэ киэһэ хойукка диэри сылдьыыта кылгас кэмҥэ бобуллубута. Дьөгүөрүскэ оччоттон общественнай үлэҕэ активнайдык кыттара.
Кинини оскуолаҕа уонна педтехникумҥа бииргэ үөрэнэн, кэнники Нам орто оскуолатыгар бииргэ үлэлээн үчүгэйдик билэбин. Билигин кырдьан баран ааспыт олоххун хайыһан көрдөххүнэ, киһи биир көнө сурадаһынынан дьэргэйэн барбат эбит. Сороҕор ити көнө суолтан мүччү-халты үктээһиннэр тахсааччылар.
1932 сыллаахха педтехникуму бүтэрэн баран, Ядрихинскай Георгий Осипович түөрт сыл Хатырык уонна Нам оскуолаларыгар учууталлаабыта. Салайар үлэҕэ дьоҕурдааҕын, кэлиигэ-барыыга улгумун сыаналаан республика үөрэҕин комиссариата Аллараа Халыма ситэтэ суох орто оскуолатыгар директорынан анаабыта. Кини 1938 с. диэри директордаабыта. Бары бүттүүн начальнай үөрэхтээһиҥҥэ ыраах сылдьар булчуттар, табаһыттар, балыксыттар оҕолорун хабыыга бары күүһүн уурбута.
Дойдутугар эргиллэн кэлбитигэр Партизан сэттэ кылаастаах оскуолатыгар директорынан үлэлэппиттэрэ. Манна даҕаны Георгий Осипович нэһилиэнньэни кытта бииргэ ылсан, оскуола үлэтин биллэрдик тупсарбыта. Ол сырыттаҕына немецкэй халабырдьыттар уоран сэриинэн саба түспүттэрэ. Директор Г.О. Ядрихинскай 1942 сыл бэс ыйыгар армияҕа ынырыллыбыта.
1942 сыл бүтүүтүгэр уонна 1943 сыллаахха Аҕа дойдуну өстөөхтөн көмүскүүр кырыктаах кыргыһыыларга Георгий Осипович хара маҥнайгытган киирсибитэ. Соҕуруу фронт 55-с мотомеханизированнай биригээдэтигэр пулеметчигынан сылдьыбыта. Ити элбэх охсуһуулартан кини биир кыра түбэлтэни кэпсиир: «Биһиги чаастарбыт калмык киэҥ истиэптэрин арҕаа өттүнэн өстөөҕү утары уоттаах сэриини аһан, иннилэрин диэки кимэн киирэллэр. Миигин взвод командирынан анаабыттара уонна сэттэ километрдаах сиртэн түөрт тэлиэгэлээх атынан ас аҕаларга бирикээстээбиттэрэ. Аспытын тиэнэн, сирбитин ортолоон иһэн немец мотоциклаах чааһын тоһууругар түбэһэн сэриилэспиппит. Бу ытыалаһыыга биһигиттэн икки киһи өлбүтэ, мин биир саллааты кытта хаалан өстөөҕү чугаһаппатахпыт. Ол бириэмэҕэ бэйэбит дьоммут кэлэн быыһаабыттара. Ити охсуһууга атахпар бааһырбытым. Кылгас кэмҥэ эмтэнэн баран фроҥҥа иккиһин киирбитим», — диир кини. Таб. Ядрихинскай Г.О. ити хорсун быһыытын иһин 1943 сыллаахха «Бойобуой үтүөлэрин иһин» мэтээлинэн наҕараадаламмыта. Командование Георгий Осиповиһы Челябинскай, Котлас, Киев куораттарынан самоходнай орудиены баһылыырга үөрэппит. Младшай лейтенант Ядрихинскай самоходнай орудие командирынан ананан немецтэри утары кыргыспыта.
1944 сыл, саас уонна сайын, Советскай Армия Ийэ дойдутун өстөөхтөртөн босхолообута. Г.О. Ядрихинскайдаах фроннара от, атырдьах ыйдарыгар Польша сирин илин өттүнэн, Висла өрүс сүнньүнэн немецтэри арҕаа диэки үүрбүтэ. Польша өстөөҕү утары охсуһуутугар Советскай правительство босхо, төлөбүрэ суох элбэх аһы-үөлү, сэрии модун күүстээх техникатын биэрбитэ. Итини тэҥэ Польша командованиетын дьаһалыгар сэриигэ буспут-хаппыт элбэх коммунист офицердар ыытыллыбыттара. Ол иһигэр Польша II армиятын састаабыгар сылтан ордук кэмҥэ коммунист Г.О. Ядрихинскай сылдьыбыта. Бырааттыы Польша сэрииһиттэрин кытта өстөөҕү Польша сириттэн үүрбүттэрэ уонна сэриини Берлиҥҥэ түмүктээбиттэрэ. Георгий Осипович Польшаҕа Познань куорат таһыгар контузия ылбыта. Советскай офицер таб. Ядрихинскай хорсуннук сэриилэспитин Польша правительствота үрдүктүк сыаналаан «Кыайыы уонна көҥүл иһин» диэн мэтээлинэн наҕараадалаабыта.
Г.О. Ядрихинскай кэнники Дальнай Восток 257-с армия танковай полкатыгар самоходнай орудие командирынан сылдьыбыта. Дойдутугар 1946 сыллаахха эргиллэн кэлбитэ. Ол күнтэн 1972 сыллаахха диэри бэйэтин идэтинэн норуот үөрэҕириитин систематыгар үлэлээбитэ. Үлэ уонна сэрии ветерана үрдүк чиэстэрин туһанан пенсияҕа олорор. Георгий Осипович «Германияны кыайыы иһин», «Варшаваны ылыы иһин», «Аҕа дойду Улуу сэриитин 20 сылын туолуута», о.д.а. элбэх мэтээллэрдээх.
П. Оконешников,
Саха АССР оскуолаларын үтүөлээх учуутал