Автор: Историяны билии, ааспыт кэмҥэ ытыктабылы биллэрии, Эн иннигэр олорон, үлэлээн ааспыт саха чулуу, ытык дьонугар махталы көрдөрүү барыта бастатан туран төрөөбүт дойдуттан саҕаланар.
Нам улууһун кииннэммит библиотекатын тиһигэ Россияҕа Аҕа Дойдуну, Саха Өрөспүүбүлүкэтигэр Ийэ Дойдуну көмүскэччиилэр, Нам улууһугар Кыайыы сылларынан уонна Улуу Кыайыы 80 сылын көрсө «Мин улууһум, Мин өрөспүүбүлүкэм Улуу Кыайыы историятыгар» диэн улуустааҕы Улуу Кыайыы дьыктаанын дойдубут историятын кэрэһэлиир дьоһун суолталаах тэрээһини кулун тутар 21 күнүгэр улуус үрдүнэн ыытта.
Кыайыы дьыктаанын сыалынан Ийэ дойдуга бэриниилээх буолуу, Аҕа дойду сэриитэ киһи-аймах өлбөөдүйбэт, норуот умнуллубат историята, сэрии алдьархайын, урусхалын кэлэр көлүөнэҕэ киэҥник сырдатыы, патриотическай тыыҥҥа иитии буолар.
Кыайыы дьыктааныгар барыта 761 киһи кыттыыны ылбыта, онтон улахан киһитэ 274, 157 эдэр ыччат, уонна 330 оскуола улахан кылааһын үөрэнээччилэрэ. Ол курдук нэһилиэк библиотекаларыгар, оскуолаларыгар, Илья Егорович Винокуров аатынан Намнааҕы педагогическай колледжка, Граф Биэрэгин техникумугар ону тэҥэ Дьокуускай куорат үрдүкү үөрэх кыһаларыгар үөрэнэр студеннарга площадкалар тэриллэн күнүс 15.00-16.00 чааска диэри 25 тест-ыйытыкка биир дойдулаахтарбыт диктант суруйдулар.
Түмүктүүр, кыайыылаахтары чиэстиир, үөрүүлээх тэрээһин муус устар 10 күнүгэр ыытылынна. Бу күн кыайыылаахтар, ыҥырыылаах ыалдьыттар кэлэн Кыайыы дьыктаанын туһунан сиһилии билистилэр, өссө дириҥник саҥаны билэн-көрөн бардылар. Дьыктаан хас биирдии ыйытыгар тохтоон библиограф Раиса Алексеевна Гоголева кэпсээтэ, ыйытыктар ханнык кинигэттэн ылыллыбыттарын, чопчулаан, олус туһалаах ырытыы оҥордо.
Тэрээһиммитин Кыайыы, Өрөгөй ырыанан, хоһоонунан киэргэттилэр кырачаан оҕолорбут. Улуустааҕы «Голоса Победы» хоһоон ааҕыытын кыайыылааҕа Тимур Винокуров «Нежный букет» хоһоону аахта, Нам орто оскуолатын №2-дээх бастакы “а” кылаас үөрэнээччитэ, салайааччыта Туяна Сивцева уонна Түбэ оскуолатын 2-с кылааһын үөрэнээччитэ Арчын Григорьев “Кыайыы” ырыатын ыллаан дуораһытта, салайааччыта Сардана Харитонова.
«Суруллубут — суоруллубат» диэн олус таба бэргэн этии баар, манна биһиэхэ кэм историятын суруйааччылар көрдөрөллөр. Литература сиэркилэ курдук, олоҕу тыктаран көрдөрөр, суруйааччылар буолаллар ааспыт олоҕу кытта билиҥҥи олоҕу ситимнээччилэринэн, сирдээччилэринэн.
Улуу Кыайыы дьыктааныгар анаан төрөөбүт улууспут суруйааччыларын араас сылларга хоһуллубут хоһооннорун, Аҕа дойду сэрии ыар аһыылаах кэмнэрин, Улуу Кыайыыга сирдээбит хоһооннорун киллэрэн, үйэтитэн Кыайыы былааттарын уонна уруучука оҥотторон таһааран күндү ыалдьыттарбытыгар бэлэхтээтибит. Былаат ис художественнай оҥоһуугун, дизайнын Николай Рыкунов аат киин библиотека художнига Заровняев Роман Семенович оҥорон “Офсет” полиграфическай кииҥҥэ тахсыбыта.
Ол курдук үөрүүлээх тэрээһиҥҥэ ыалдьыттаатылар кэрэни хоһуйар, сэһэргиир, көрдөрөр суруйааччыларбыт удьуор-аймах дьонноро. ССРС Суруйааччыларын сойууһун чилиэнэ, тылбаасчыт Илья Дорофеевич Винокуров – Чаҕылҕан сиэн балта Анна Николаева, Намнааҕы история-этнографическай түмэл иһинэн үлэлиир И.Д.Винокуров-Чаҕылҕан аатын сүгэр литературнай салаа сэбиэдиссэйэ.
РСФСР Үөрэхтээhинин туйгуна, учууталлар учууталлара, Орто Халыма, Нам улуустарын, Түүлээх, Хамаҕатта нэhилиэктэрин Бочуоттаах гражданина, Саха сирин суруйааччыларын сойууhун чилиэнэ Ушницкай Василий Васильевич-Сэки кийиитэ Люция Дмитриевна Ушницкая, Хамаҕатта саха-французскай лицейын социальнай педагога.
Дойдулар икки ардыларынааҕы уонна СӨ суруйааччыларын Сойууһун чилиэнэ, Нам улууһун, Ленскэй, Арбын, Хатыҥ-Арыы нэһилиэктэрин Ытык киһитэ, “Отуу уота” литературнай түмсүү чилиэнэ, “Эҥсиэли” хаһыат общественнай корреспондена, элбэх нэһилиэк Өрөгөй ырыатын ааптара Юрий Васильевич Потапов-Саргын кыыһа Уран Күннэй Саргын кыыһа.
СӨ суруйааччыларын, Арассыыйа суруналыыстарын сойуустарын чилиэнэ, Саха сирин киинэтин бэтэрээнэ, уопсастыбаннай корреспондент, Салбаҥ уонна Хамаҕатта нэһилиэктэрин ытык киһитэ Жирков Макар Николаевич – Хара Макар сиэн оҕото Зулия Александровна Голикова.
Күндү дьоммут, суруйааччыларбыт айымньылара өссө да тыыннаах, кинилэр айымньыларынан биһиги олоробут, үлэлиибит.
Улуу Кыайыы дьыктаанын кыайыылаахтарын өссө төгүл эҕэрдэлиибит:
Оҕолорго:
Трунина Виктория Александровна, Д.Ф. Алексеев аат. Бастакы Хомустаах орто оскуолатын 10 кылааһын үөрэнээччитэ– 22 баал
Сысолятин Давид Одисеевич, Д.Ф. Алексеев аат. Бастакы Хомустаах орто оскуолатын 10 кылааһын үөрэнээччитэ– 21 баал
Оконешникова Инга Игнатьевна, Д.Ф. Алексеев аат. Бастакы Хомустаах орто оскуолатын 10 кылааһын үөрэнээччитэ– 21 баал
Константинова Инесса Владиславовна, Д.Ф. Алексеев аат. Бастакы Хомустаах орто оскуолатын 11 кылааһын үөрэнээччитэ– 20 баал
Петров Михаил Семенович, Д.Ф. Алексеев аат. Бастакы Хомустаах орто оскуолатын 11 кылааһын үөрэнээччитэ– 20 баал
Новгородова Арина Адамовна, Д.Ф. Алексеев аат. Бастакы Хомустаах орто оскуолатын 11 кылааһын үөрэнээччитэ– 20 баал
Улахан дьоҥҥо:
Карамзина Татьяна Алексеевна (Граф-Биэрэгин сэлиэнньэтэ) — 24 баал
Охлопкова Анна Аполлоновна (Граф-Биэрэгин сэлиэнньэтэ) — 24 баал
Маркова Лена Ревовна (2-с Хомустаах нэһилиэгэ) — 24 баал
Охлопкова Раиса Аркадьевна (Хатырык нэһилиэгэ) — 23 баал
Николаева Тамара Петровна (Граф-Биэрэгин сэлиэнньэтэ) — 23 баал
Федорова Евгения Александровна (Граф-Биэрэгин сэлиэнньэтэ) — 23 баал
Охлопков Петр Васильевич (Граф-Биэрэгин сэлиэнньэтэ) — 23 баал
Эверстова Саргылана Ивановна (Граф-Биэрэгин сэлиэнньэтэ) — 23 баал
Еремеев Валерий Федорович (Граф-Биэрэгин сэлиэнньэтэ) — 23 баал
Охлопкова Виктория Петровна (Граф-Биэрэгин сэлиэнньэтэ) — 23 баал
уонна “Мин улууһум, Мин Республикам Улуу Кыайыы историятыгар” дьыктааҥҥа 25 толору баалы ылан “МУҤУТУУР КЫАЙЫЫЛААҔЫНАН” ааттанна Хатырык нэһилиэгин баһаарынай сулууспатын салайааччыта Николай Николаевич Потапов.
Улуу Кыайыы дьыктаан кыайыылаахтарыгар Кыайыы былаата, уруучука, «Муҥутуур кыайыылаахха» Дьыктаан бэлиэтэ-сувенир уонна «Лабыҥкыр» булт маҕаһыыныттан сертификат туттарылыннылар.
Кэскиллээх, үтүө тэрээһини ситэрэн-хоторон биэрдилэр “Нам улууһун” Муниципальнай оройуон бэтэрээннэрин Сэбиэтин бэрэссэдээтэлэ Софья Дмитриевна Кобякова, Нам улууһун культураҕа уонна духуобунай сайдыыга салалтатын специалиһа, кыраайы үөрэтээччи Сахаяна Афанасьевна Орлова.
Софья Дмитриевна Нам улууһа Аҕа дойду Улуу сэриитигэр кыттыытын туһунан чахчыларга тохтоон кэпсээтэ.
Хас биирдии кыттааччы, ыалдьыт дойдубут историятын, дириҥ суолтатын билии-үөрэтии тэрээһиннэр-акциялар, дьыктааннар, күрэхтэр о.д.а. наадалааҕын ыйдылар, кэлэр көлүөнэ ыччаппытыгар тиэрдэҕит диэн туһулаан эттилэр.
Улуу Кыайыы — Дойдубут историята! Умнумуоҕуҥ, ытыктыаҕыҥ, сүгүрүйүөҕүҥ аҕа көлүөнэ дьоммут олорон ааспыт үлэлэрин, олохторун.
